Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Instytut Filologii Słowiańskiej

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Konferencje naukowe

Hašek. Švejk. Švejkoviny

Międzynarodowa konferencja naukowa pod patronatem Ambasady Republiki Czeskiej w Warszawie

Zakład Filologii Czeskiej i Łużyckiej Instytutu Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie zaprasza do udziału w międzynarodowej interdyscyplinarnej konferencji naukowej:

Hašek. Švejk. Švejkoviny

Kraków, 16–17 listopada 2023 r.

Člověk je tak složitá bytost, že o tom lidstvo nemá ponětí.

W bieżącym roku mija 100 lat od śmierci jednej z ikon czeskiej kultury i literatury, pisarza Jaroslava Haška. Mamy świadomość, że motyw Haška, Szwejka, szwejkowania, szwejkostwa wielokrotnie pojawiał się w ramach konferencji naukowych, sądzimy jednak, że temat ten nadal otwiera wiele możliwości współczesnego odczytania Haszkowskiego dziedzictwa oraz ujęć interdyscyplinarnych.

Barwny życiorys Haška, jego specyficzne poglądy, doświadczenia życiowe w Galicji i Rosji, nieumiejętność odnalezienia się w czasach, w których przyszło mu żyć, nie pozostawiają wątpliwości, że twórczość czeskiego pisarza może przemówić również do dzisiejszego czytelnika, a nawet zaskoczyć go swoją aktualnością i odniesieniami historycznymi. Ponowna lektura Przygód dobrego wojaka Szwejka i ich zaktualizowana interpretacja może być inspiracją do głębszej refleksji nad istotą czeskości i szwejkowania, a także umożliwić re/dekonstrukcję stereotypu Czecha w Polsce.
Zapraszamy zatem do dyskusji nad tym, które motywy z powieści Haška są ponadczasowe, czego czescy politycy nauczyli się od Szwejka, jak odczytuje Szwejka młode pokolenie, a także jak wiele ze spuścizny Austro-Węgier zostało w kulturze, w języku i w nas samych. To zaledwie kilka pytań, na które chcielibyśmy znaleźć odpowiedź w trakcie obrad.
W ramach konferencji chcemy również dyskutować na temat twórczości Jaroslava Haška i czasów, w których żył. Proponujemy kilka obszarów tematycznych:

  • twórczość Jaroslava Haška jako tworzywo przekładowe – język, humor, realia,
  • specyfika humoru w twórczości Haška,
  • różnice pokoleniowe w odbiorze Szwejka,
  • wpływ twórczości Haška na popularność czeskiej literatury/kultury w Polsce,
  • źródło fenomenu niesłabnącej popularności czeskiej literatury i kultury u nas – ich atrakcyjność dla polskiego odbiorcy,
  • postawa życiowa Szwejka – filozofia przebiegłej uległości,
  • pacyfizm/antymilitaryzm jako światopogląd,
  • udział Czechów w I wojnie światowej: ck armia, czeskie legiony w Rosji,
  • polsko-czeskie stereotypy i ich przemiany.

PROGRAM KONFERENCJI

PLAKAT

REGULAMIN

Komitet organizacyjny

  • dr hab. Renata Bura, prof. UJ - przewodnicząca
  • dr Dorota Bielec
  • dr Jitka Bieleń
  • dr Joanna Korbut

 

*

Konferencje, które są już za nami

***

The Heritage of the D’Anjou Dynasty in Central Europe

The Institute for Slavonic Philology of the Jagiellonian University of Krakow, the University of Zadar, the Wawel Royal Castle in Krakow are pleased to invite for the conference:

The Heritage of the D’Anjou Dynasty in Central Europe

the Wawel Royal Castle in Krakow and the Jagiellonian University, 19-20 October 2023

 

PROGRAMME​

More info on: https://ifs.filg.uj.edu.pl/conference-anjou

 

*

Polsko-czeskie poznawanie jako wymiana wartości

Katedra Studiów Środkowoeuropejskich Uniwersytetu Karola w Pradze we współpracy z Instytutem Filologii Słowiańskiej UJ, Instytutem Slawistyki Uniwersytetu Masaryka w Brnie, Katedrą Slawistyki Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu, Katedrą Slawistyki Uniwersytetu Ostrawskiego oraz Instytutem Polskim w Pradze, w związku z 100. rocznicą powstania polonistyki uniwersyteckiej na ziemiach czeskich, serdecznie zaprasza na międzynarodową konferencję pod hasłem przewodnim 

Polsko-czeskie poznawanie jako wymiana wartości.

W stulecie objęcia przez Mariana Szyjkowskiego Katedry Języka i Literatury Polskiej na Uniwersytecie Karola w Pradze oraz założenia lektoratu języka polskiego na Uniwersytecie Masaryka w Brnie i Uniwersytecie Komeńskiego w Bratysławie

Praga, 17 października 2023 r.

13 października 1923 roku Marian Szyjkowski wygłosił swój pierwszy wykład w nowopowstałej Katedrze Języka i Literatury Polskiej na Uniwersytecie Karola w Pradze. Była to pierwsza instytucjonalna polonistyka zagraniczna, wpisująca się w tradycję szerokich i inspirujących kontaktów polskich i czeskich przedstawicieli kultury w XIX wieku. Podejmując trud przybliżania Czechom języka i literatury polskiej Marian Szyjkowski postawił przed sobą zadanie nie tylko promocji polszczyzny, ale rozległych badań archiwalnych nad spuścizną polsko-czeskich wzajemności. Ich efektem było wiele prac na ten temat. W jednej z nich napisał: „Nowa będzie ta perspektywa, z której spojrzymy na wymianę wartości w wielkiej rodzinie narodów, która wspólnym wysiłkiem buduje gmach swojej cywilizacji.“

Praca naukowa i popularyzatorska Mariana Szyjkowskiego wpłynęła nie tylko na lepsze poznanie polsko-czeskich kontaktów. Umożliwiła obserwację wymiany kulturowej pomiędzy naszymi narodami oraz stała się okazją do spojrzenia na polskość z dystansu, płynącego z dogłębnej znajomości czeskiej literatury i kultury. I wzajemnie – dzięki badaniom Mariana Szyjkowskiego Czesi zyskali nie tylko informacje na temat polskiej kultury, ale także pełne życzliwości i naukowego profesjonalizmu spojrzenie na samych siebie i swoją kulturę.

W związku z tym w ramach obchodów 100-lecia powstania instytucjonalnej polonistyki na ziemiach czeskich patronem naszej konferencji będzie właśnie Marian Szyjkowski. Proponujemy następujące zakresy tematyczne:

  • czesko-polskie literackie/językoznawcze/historyczne badania porównawcze,
  • nowe kierunki rozwoju literackich/językoznawczych/historycznych badań polonistycznych,
  • czesko-polskie badania translatoryczne,
  • nieznane karty z historii czesko-polskich kontaktów kulturowych,
  • historia studiów polonistycznych za granicą,
  • metodyka nauczania języka polskiego jako obcego wczoraj i dziś,
  • nowe modele nauczania – poszukiwanie miejsca dla studiów polonistycznych w nowej rzeczywistości.

PROGRAM KONFERENCJI

*

Utváření českého „národního příběhu“ v 19. století – pohled zvenčí

Instytut Filologii Słowiańskiej UJ jako jedna z instytucji partnerskich projektu Czech-Lit w ramach programu Erasmus+ BIP serdecznie zaprasza na konferencję:
Utváření českého „národního příběhu“ v 19. století – pohled zvenčí  / The shaping of the Czech "national story" in the 19th century – a view from outside.
Konferencja odbędzie się w dniach 24-25 kwietnia 2023 r. na Uniwersytecie Palackiego w Ołomuńcu.
 
Kliknij, aby pobrać FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY
 
*

Żydzi w Zachodniej i Południowej Słowiańszczyźnie

Koło Naukowe Slawistów im. Tadeusza Lehra-Spławińskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego serdecznie zaprasza do udziału w Ogólnopolskiej Konferencji Studencko-Doktoranckiej Żydzi w Zachodniej i Południowej Słowiańszczyźnie.
 
Kraków, 10 grudnia 2022 roku, Instytut Filologii Słowiańskiej UJ, ul. Ingardena 3, Kraków
 
Konferencja ma na celu bliższe zapoznanie się z losami Żydów na terenach słowiańskich: Czech, Słowacji, Słowenii, Bułgarii, Macedonii, Serbii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny. Żydzi, będąc ważnym komponentem struktury społecznej Słowian, wnieśli spory wkład w lokalną kulturę, rozwinęli własne stosunki polityczne z państwami i narodami słowiańskimi czy także wykształcili wiele wybitnych postaci.
Organizatorzy proponują zastanowić się nad następującymi zagadnieniami:
  • Przybycie Żydów na tereny słowiańskie;
  • Rozwój ich historii w państwach słowiańskich;
  • Żydzi przed I wojną światową;
  • Żydzi w dwudziestoleciu międzywojennym;
  • Holocaust na ziemiach słowiańskich;
  • Krajobraz po Zagładzie;
  • Żydzi współcześnie;
  • Wpływ kultury żydowskiej na kulturę słowiańską;
  • Filmografia/ muzyka/ literatura żydowska na Słowiańszczyźnie;
  • Dialekt centralny/zachodni języka jidysz;
  • Język ladino na Bałkanach.
Organizatorzy pozostają otwarci na inne zagadnienia związane z tematem konferencji.
 
Kliknij, aby zobaczyć PROGRAM KONFERENCJI lub PLAKAT KONFERENCJI
 
 

Komitet organizacyjny:

  • Natalia Jurkiewicz
  • Julia Głombik
  • Adrianna Bator 

Opieka merytoryczna:

  • dr hab. Sabina Giergiel, prof. UJ
  • dr Marlena Gruda

+++

Jan Amos Komenský jako niewyczerpane źródło inspiracji

Konferencja naukowa pod patronatem Ambasady Republiki Czeskiej w Warszawie

 

Zakład Filologii Czeskiej i Łużyckiej Instytutu Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie serdecznie zaprasza do udziału w ogólnopolskiej interdyscyplinarnej konferencji studencko-doktoranckiej Jan Amos Komenský jako niewyczerpane źródło inspiracji 

Kraków, 15 listopada 2022 r.

 

Wszyscy siedzimy w wielkim teatrze świata: cokolwiek tutaj się dzieje, nas wszystkich dotyczy, albowiem słońce wszystkim dostarcza światła. My, cały ród ludzki, jesteśmy jednym potomstwem, jedną krwią, jednym domem. Dlatego tym samym prawem jako część pomaga całości, powinniśmy i my pomagać jedni drugim (Unum Necessarium, 1668).

Rok 2022 ogłoszony został w Republice Czeskiej Rokiem Jana Amosa Komeńskiego dla upamiętnienia 430. rocznicy urodzin tego wybitnego czeskiego myśliciela i reformatora, filozofa, pedagoga, twórcy nowoczesnej koncepcji nauczania języków obcych, pisarza, biskupa oraz teologa.

Życie Jana Amosa przypadło na niełatwe czasy epidemii dżumy, konfliktów religijnych w Królestwie Czeskim oraz wojny trzydziestoletniej. Jednak nie tylko te tragiczne wydarzenia historyczne ukształtowały światopogląd Komeńskiego, źródłem jego przemyśleń o świecie i człowieczeństwie były studia w Heidelbergu i Herbornie, głęboka znajomość tekstów religijnych oraz nauczanie języków w wielu państwach europejskich.

Proponujemy refleksję nad tym, co nas łączy z czasami Jana Amosa Komeńskiego, z jego koncepcjami pedagogicznymi, pansofią, myśleniem o religii, ideami politycznymi, a także z jego ludzkim doświadczeniem cierpienia i miłości. Postać Jana Amosa Komeńskiego umożliwia rozpatrywanie wielu aspektów jego działalności, np. narodowej, religijnej, edukacyjnej, literackiej.

Do dyskusji o Komeńskim zapraszamy zatem studentów i doktorantów pedagogiki, filozofii, religioznawstwa, historii, kulturoznawstwa, a także literatur i języków krajów, w których rozpowszechniał on swoje koncepcje (Anglia, Czechy, Holandia, Niemcy, Polska, Szwecja, Węgry).

 

Artykuły z konferencji zostaną opublikowane w specjalnym numerze Studenckich Zeszytów Naukowych wydawanych przez Koło Naukowe Slawistów im. Tadeusza Lehra-Spławińskiego działające przy Instytucie Filologii Słowiańskiej UJ.

Konferencja odbędzie się w formie hybrydowej, a udział w niej jest bezpłatny.

Językami konferencji będą języki polski i czeski.

Zainteresowanych uczestnictwem w konferencji prosimy o nadsyłanie zgłoszeń do 10 października 2022 r. na adres bohemistyka.ifs@uj.edu.pl

Pobierz FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY

 

Komitet organizacyjny:

  • dr hab. Renata Bura, prof. UJ
  • dr Dorota Bielec
  • dr Jitka Bieleń

 

+++

Sąsiedzi, sąsiedztwa, przestrzenie spotkania i konfliktu

Sąsiedzi, sąsiedztwa, przestrzenie spotkania i konfliktu

Kraków, 13-14 października 2022 roku

 

Zakład Filologii Chorwackiej i Słoweńskiej IFS UJ zaprasza do udziału w Międzynarodowej Konferencji Naukowej organizowanej w dniach 13-14 października 2022 roku, poświęconej tematyce sąsiedztwa w języku i literaturze oraz wymiarom historycznym i kulturowym relacji z sąsiadami. Zapraszamy do udziału w konferencji i prezentacji wyników prowadzonych badań przedstawicieli różnych specjalności, nie tylko badaczy języków i literatur słowiańskich.

Refleksji naukowej chcemy poddać następujące kwestie:

  • Sąsiedzi – skojarzenia, stereotypy, uprzedzenia.
  • Literatura i język na styku kultur.
  • Kontakty języków słowiańskich i niesłowiańskich.
  • Bliskie i dalekie sąsiedztwa w wymiarze historycznym i kulturowym.
  • Rola kultury sąsiedzkiej w kulturze rodzimej (obecność pisarzy, twórców kultury z kraju sąsiada w rynku rodzimym).
  • Znaczenie pogranicza i granicy.
  • Miejsce sąsiada w pamięci zbiorowej.
  • Sąsiedztwa kulturowe i narodowe.
  • Emocjonalny/psychologiczny wymiar relacji z sąsiadami.
  • Sąsiad w kulturze duchowej.
  • Wizerunek sąsiada w filmie, w podręcznikach, w mediach.

Kliknij, aby zobaczyć PROGRAM KONFERENCJI w formacie pdf

Komitet Organizacyjny:

  • prof. dr Damir Agičić, Uniwersytet w Zagrzebiu
  • prof. dr Sanja Knežević, Uniwersytet w Zadarze
  • prof. dr Perina Meić, Uniwersytet w Mostarze
  • prof. zw. dr Vesna Mikolič, Uniwersytet w Trieście i ZRS Koper
  • prof. zw. dr Silvija Borovnik, Uniwersytet w Mariborze
  • prof. dr hab. Maciej Czerwiński
  • dr hab. Magdalena Dyras, prof. UJ
  • dr Marlena Gruda, Uniwersytet Jagielloński

Joanna Rapacka i chorwacko-polskie związki kulturalne i literackie

Joanna Rapacka i chorwacko-polskie związki kulturalne i literackie

Uniwersytet w Zadarze, 23 września 2021 r.

Mamy przyjemność zaprosić Państwa do udziału w konferencji naukowej Joanna Rapacka i chorwacko-polskie związki kulturalne i literackie, która odbędzie się na Uniwersytecie w Zadarze w dniu 23 września 2021 r., z okazji 20. rocznicy śmierci wybitnej polonistki, kroatystki, slawistki, autorki antologii, badaczki historii literatur i kultur słowiańskich. Konferencję organizuje Instytut Filologii Chorwackiej Uniwersytetu w Zadarze we współpracy z Instytutem Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Znaczna część dorobku naukowego Joanny Rapackiej (1939 - 2000) poświęcona jest literaturze, językowi i kulturze chorwackiej. Jej wkład w badania nad starszą literaturą chorwacką i jej popularyzację w pracach opublikowanych w języku polskim jest nieoceniony (na przykład monografia poświęcona Osmanowi Ivana Gundulicia wydana przez Polską Akademię Nauk 1975). Dubrownik zawsze dostarczał uczonej niewyczerpanych inspiracji badawczych, ale przecież Joanna Rapacka zajmowała się również problematyką chorwacko-polskich związków literackich od czasów najdawniejszych do współczesności oraz kwestią odrębności literatury chorwackiej i serbskiej.
Konferencja naukowa Joanna Rapacka i chorwacko-polskie związki kulturalne i literackie będzie okazją do syntetycznego ujęcia i waloryzacji tej niezwykle ważnej, a przedwcześnie przerwanej pracy badawczej Joanny Rapackiej.
Dlatego zapraszamy do podjęcia podczas konferencji nie tylko tych tematów, które będą kontekstualizować i badać wkład Rapackiej w rozwój badań kroatystycznych i studiów nad kulturą chorwacką, ale także do przeanalizowania jej metodologii naukowej i warsztatu badawczego, w tym tematów, które będą dotyczyły szerszego korpusu polsko-chorwackich związków literackich i kulturowych.

Słowiańskie światy wyobraźni 3: Metamorfozy

Słowiańskie światy wyobraźni 3: Metamorfozy
Kraków, 23 - 24 września 2019

W tegorocznej konferencji pragniemy zwrócić uwagę na potencjał szeroko pojętych przemian, metamorfoz i przeobrażeń w słowiańskich literaturach dla dzieci, młodzieży i fantasy, jak również w dziełach literackich odwołujących się do tradycji Bildungsroman. Zapraszamy do refleksji i dyskusji nad następującymi zagadnieniami:

  • przemiany postaci w literaturach dla dzieci i młodzieży Europy Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej (przemiany w baśniach, przemiany ludzi w zwierzęta, rośliny i odwrotnie, przemiany magiczne) 
  • przemiany moralne postaci, przekraczanie opozycji dobro-zło w słowiańskich literaturach dla dzieci, młodzieży i fantasy
  • przechodzenie przez etapy życia, rytuały przejścia
  • słowiańskie Bildungsroman, narracje o dojrzewaniu w literaturach Europy Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej
  • przeobrażenia gatunków literackich w twórczości dla dzieci i młodzieży
  • motyw przemijania w słowiańskich literaturach dla dzieci, młodzieży i fantastycznych
  • zmiany historyczne, społeczne, kulturowe w słowiańskich literaturach dla dzieci, młodzieży i fantastycznych
  • przemiany generacyjne w literaturze, konflikt pokoleń
  • opór wobec zmiany
  • zmiany recepcji poszczególnych dzieł literackich, przemiany kanonów lektur
  • przejście utworów z literatury dla dorosłych do literatury dla dzieci lub odwrotnie
  • zmiany w przyszłości (fantastyka naukowa w Europie Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej)
  • przemiany estetyczne książek dla dzieci i młodzieży w Europie Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej

Słowianie a Imperium Osmańskie. Konflikty, koegzystencje, dziedzictwo

VII Galicyjskie Spotkania Slawistyczne:
Słowianie a Imperium Osmańskie. Konflikty, koegzystencje, dziedzictwo
Nowy Sącz, Miasteczko Galicyjskie, ul. Lwowska 226
24-26 czerwca 2019 r.

Problematyka tegorocznej konferencji wpisuje się w pomysł spojrzenia na dzieje Słowian przez pryzmat ich wpływów i zależności od wielkich organizmów politycznych dawnej Europy. Na przestrzeni wieków znaczne obszary Słowiańszczyzny wraz z  zamieszkującą je ludnością, czasowo lub trwale, wchodziły w granice państw hegemonicznych, wyróżniających się szczególną aktywnością polityczną, gospodarczą i militarną. Tym razem chcielibyśmy objąć naukową refleksją dziejowe i kulturowe relacje Słowian z Imperium Otomańskim. To utworzone na gruzach Cesarstwa Bizantyńskiego państwo przez ponad sześć stuleci realnie oddziaływało na politykę trzech kontynentów, w sposób szczególny wpływając na losy Słowian zamieszkujących nie tylko rozległe obszary Bałkanów, ale też Europy środkowej i wschodniej. Wojowniczy charakter Imperium i jego religijna odmienność wywoływały u Europejczyków trwałe poczucie zagrożenia i przyczyniały się do tworzenia wielu inicjatyw polityczno-wojskowych mających na celu obronę przed islamem, bądź realizację szczytnych haseł odzyskania utraconych przez chrześcijaństwo ziem i zamieszkującej je (często słowiańskiej) ludności. Jednak dzieje Słowiańszczyzny i Imperium Osmańskiego to nie tylko historia wojen i konfliktów religijnych. Stworzone przez Turków państwo było mozaiką narodów, religii i kultur żyjących przecież nie tylko we wrogości, ale też koegzystencji, nierzadko opartej na poszanowaniu języka, religii i obyczajów. Różnice cywilizacyjne i kulturowe zderzały się z ekonomią polityczną, która często łagodziła napięcia, gdyż jej nadrzędnym celem było zapewnienie wewnętrznego spokoju w państwie i budowanie jego potencjału militarno-gospodarczego. 

Do udziału w tegorocznej konferencji zapraszamy badaczy zajmujących się nie tylko dziejami Słowian, ale też dawnej Turcji, by we wspólnych obradach stawiać ważne pytania i szukać na nie możliwie wyczerpujących odpowiedzi. Organizatorzy przewidują druk referatów w oddzielnym tomie „Krakowsko-Wileńskich Studiów Slawistycznych”. Problematyka artykułu musi zatem wpisywać się wyraźnie w temat przewodni konferencji oraz w charakter studiów publikowanych w serii. Ponieważ seria „Krakowsko-Wileńskie Studia Slawistyczne” z założenia poświęcona jest „starożytnościom słowiańskim” prosimy przy formułowaniu tematów wystąpień nie przekraczać granicy czasowej końca XIX wieku. Mile widziane będą artykuły o charakterze filologicznym i kulturoznawczym, które posiadają czytelny związek z kulturą materialną i duchową Słowian zamieszkujących tereny Imperium Osmańskiego lub też bezpośrednio z nim graniczących.

Słowiańskie światy wyobraźni 2: Granice tolerancji

Słowiańskie światy wyobraźni 2: Granice tolerancji
Kraków, 24 - 25 września 2018

Obszar Europy Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej od wieków stanowił teren krzyżowania się kultur i światopoglądów. W zależności od obowiązującej w danym regionie władzy, narracje o wielokulturowości, mniejszościach i tolerancji były propagowane lub przeciwnie, wypierane. Ten problem wydaje się jeszcze wyraźniejszy w odniesieniu do literatury dla dzieci i młodzieży, prozie określanej jako fantasy lub science fiction. Niniejsza konferencja, będąca kontynuacją spotkania „Słowiańskie światy wyobraźni”, jest okazją do przyjrzenia się następującym kwestiom, również w perspektywie komparatystycznej: 

  • tolerancja/nietolerancja w literaturze dla dzieci i młodzieży Europy Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej
  • tolerancja krytyków i pedagogów: kontrowersyjne dzieła dla dzieci i młodzieży w kulturach słowiańskich
  • „złe książki” dla dzieci: granice tolerancji estetycznej i etycznej
  • emigracja, imigracja i uchodźcy w literaturze dla dzieci i młodzieży oraz fantastycznej 
  • mniejszości etniczne, religijne i seksualne w słowiańskich literaturach dla dzieci i młodzieży 
  • niepełnosprawność w literaturach słowiańskich Europy Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej
  • spotkania Słowian i nie-Słowian w literaturze i innych tekstach kultury 
  • stereotypy w słowiańskich literaturach dla dzieci i młodzieży 
  • dziecko jako Inny w literaturach Europy Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej

Reinterpretacja tradycji kulturowych w państwach słowiańskich po 1989 roku

Reinterpretacja tradycji kulturowych w państwach słowiańskich po 1989 roku z okazji dwusetnej rocznicy krakowskiej slawistyki
Kraków, 19-20 października 2018 r.

Głównym celem konferencji jest pokazanie dynamiki krajów słowiańskich, ich różnorodności, wskazanie tempa i skutków zmian, które nastąpiły, kwestia przemian oraz jak dane zjawisko zmieniało się na przestrzeni lat.

Jesteśmy zainteresowani abstraktami dotyczącymi następujących tematów :

  • zmian w literaturze danego obszaru (nowe gatunki, nowe spojrzenie na pisarstwo, nowe inspiracje), ale też zmian zachodzących w twórczości pojedynczych autorów czy w danym nurcie literackim,
  • wskazanie zmian zarówno w językach standardowych jak i w dialektach pod kątem lingwistycznym i socjolingwistycznym, zwrócenie uwagi na zmiany w językach mniejszości narodowych, dialektach, grup środowiskowych (np. w slangu),
  • wskazanie zmian zaistniałych w kulturze (np. w prasie, muzyce, telewizji).

Słowianie w monarchii Habsburgów. Literatura, kultura, społeczeństwo

VI Galicyjskie Spotkania Slawistyczne:
Słowianie w monarchii Habsburgów. Literatura, kultura, społeczeństwo.
Nowy Sącz, Miasteczko Galicyjskie, ul. Lwowska 226
25-27 czerwca 2018 r.

Trwające niemal sześć stuleci dzieje monarchii Habsburgów pozostają w nierozerwalnej więzi z historią Słowian zamieszkujących rozległe ziemie wchodzące w skład ich politycznej domeny. Tworzenie większych struktur państwowych w okresie od średniowiecza do czasów nowożytnych było zjawiskiem częstym i uzasadnionym; wynikało nie tylko z indywidualnych ambicji władców marzących o hegemonii i podbojach, ale też konieczności zapewnienia sobie polityczno-militarnej przewagi nad groźnym sąsiadem (Turcją, Rosją), a zatem i z potrzeby gwarancji bezpieczeństwa. Tak więc liczne narody i wspólnoty etniczne Europy Środkowej oraz Bałkanów na przestrzeni kilku stuleci wiodły samodzielny byt lub tworzyły większe struktury w ramach spajających je dynastii. W tym regionie Europy drogą tą poszli Arpadowie i Przemyślidzi, Piastowie i Jagiellonowie, a wreszcie energiczny ród Habsburgów. Stworzone przez nich państwo (zwłaszcza złączona unią personalną Monarchia Austro-Węgierska) przez znaczną część dziejów było mozaiką narodów i kultur żyjących zwykle we wzajemnym poszanowaniu języka, religii i obyczajów. Dzięki rozsądnej polityce uniknięto chociażby pokusy językowej i religijnej unifikacji, choć łacina i niemiecki, a w mniejszym stopniu także węgierski, stały się głównymi językami komunikacji społecznej (kulturalnej i urzędowej), to w praktyce posługiwano się też kilkoma innymi językami grup etnicznych wchodzących w skład państwa. Monarchia Habsburgów, podobnie jak Jagiellonów, nie była jednak państwem idealnym, więc musiała też mierzyć się z koniecznymi w przypadku tak skomplikowanej struktury konfliktami na tle etnicznym i wyznaniowym, czy skutkującym zwykle działaniem destrukcyjnym politycznym partykularyzmem. 
Tym razem chcielibyśmy skupić się na dziejach i dokonaniach Słowian zamieszkujących rozległe dominia Habsburgów (wcześniej Arpadów i Przemyślidów) w rejonie Europy Środkowej i Bałkanów. Zapraszamy do udziału w konferencji badaczy zajmujących się nie tylko dziejami Słowian, ale też innych narodów Monarchii Habsburgów, by we wspólnych badaniach uzyskać odpowiedzi na ważkie pytania, na ile dominujący rzymski katolicyzm pozwalał rozwijać się kulturze protestanckiej, prawosławnej i żydowskiej, a niemiecko- i węgierskojęzyczna elita polityczna ograniczała (lub nie) rozwój kultury intelektualnej i duchowej narodów słowiańskich stanowiących w czasach istnienia cesarstwa połowę ludności w państwie. Szczególnie dziś, w czasach, gdy niemal codziennie stawiane są pytania o cel i zasadność pozostawania państw członkowskich w ramach wielkiej wspólnoty Unii Europejskiej, wydaje się ważne i zasadne sięgnięcie do przykładów i doświadczeń z historii, by przypomnieć, jak akceptacja pluralizmu językowego i wyznaniowego narodów imperium umożliwiła rozwój kulturalny i gospodarczy, jakie popełniono wówczas błędy, a jakie osiągnięto sukcesy. 
Organizatorzy przewidują druk referatów w oddzielnym tomie „Krakowsko-Wileńskich Studiów Slawistycznych”. Problematyka artykułu musi zatem wpisywać się wyraźnie w temat przewodni konferencji oraz w charakter studiów publikowanych w serii. Ponieważ seria z założenia poświęcona jest „starożytnościom słowiańskim” prosimy przy formułowaniu tematów wystąpień nie przekraczać granicy czasowej końca XIX wieku. Mile widziane będą artykuły o charakterze filologicznym i kulturoznawczym, które posiadają czytelny związek z kulturą materialną i duchową Słowian zamieszkujących tereny monarchii Habsburgów lub też bezpośrednio z nią graniczących.

Słowiańskie przyjemności 3: Wielojęzyczność

Słowiańskie przyjemności 3: Wielojęzyczność
Kraków, 26-28.10.2017 r.
 
Jest to już trzecia z kolei w jesiennym cyklu konferencji inspirowanych szeroko rozumianą antropologią codzienności. Tytułowe „felicytologiczne” ramy stały się sygnałem wspólnie wypracowywanej bazy metodologicznej, w tym kanonu tekstów, stanowiących inspiracje. Konferencje mają też już pewne stałe grono współpracowników z różnych ośrodków krajowych oraz zagranicznych, co cieszy nas jako przejaw integracji środowisk slawistycznych i alternatywna forma uprawiania slawistyki interdyscyplinarnej, bez podziału na językoznawstwo,  literaturoznawstwo czy kulturoznawstwo lub historię. 
Tradycyjnie do udziału w konferencji i do (względnie) kompleksowego, wieloaspektowego opracowania tytułowego zagadnienia zapraszamy badaczy zajmujących się problematyką słowiańską w sposób nieortodoksyjny, na pograniczu dyscyplin i wykorzystujących zróżnicowane metodologie. 
Podejmując problem wielojęzyczności w kontekście słowiańskim liczymy na wystąpienia i teksty dotyczące zarówno jej indywidualnego, jak i grupowego wymiaru. Nie narzucając sztywnych ram i ograniczeń tematycznych proponujemy kilka mniej lub bardziej tradycyjnych zagadnień szczegółowych i haseł wywoławczych: dyglosja, ambilingwizm, separatyzm językowy; poliglosja, omnilingwizm, multipart-lingwizm; kontakty językowe słowiańsko-słowiańskie i słowiańsko-niesłowiańskie (transfer idei, zapożyczenia, kalki, pidżynizacja, kreolizacja i in.); ponadjęzykowa (wielojęzyczna) wspólnota komunikacyjna vs. separatyzm językowy; imperializm językowy; słowiańskość a języki uniwersalne, języki imperialne, języki kultury wyższej; społeczna stratyfikacja, hierarchia i uwarunkowania kodów/ idiomów/ języków/ dialektów/ stylów / rejestrów w Słowiańszczyźnie; ucieczka od wielojęzyczności – (pan)słowiańskie utopie językowe; języki „gorsze” i „zakazane”; akulturacja, komunikacja interkulturowa, transjęzyczność, transkulturowość; wielojęzyczność literatury, polifonia dzieła literackiego; wielojęzyczność a kanon literatury/ kultury narodowej; problemy akwizycji języka słowiańskiego jako obcego; nauczanie języków słowiańskich w środowisku słowiańskim i niesłowiańskim; wielojęzyczność naturalna (natywna) i nabyta; problemy przekładu z języków słowiańskich i na języki słowiańskie; przekład słowiańsko-słowiański; przekład intersemiotyczny w kontekście słowiańskim.

Słowiańskie światy wyobraźni

Słowiańskie światy wyobraźni
Kraków, 25-26 września 2017
 
W dotychczasowej refleksji naukowej dotyczącej literatury dla dzieci, młodzieży i fantastycznej, kultury popularnej czy szerzej – zagadnienia wyobraźni, skupiano się przeważnie na tekstach powstałych w kręgach anglojęzycznych lub na gruncie rodzimym. Tymczasem rzadko analizowane dzieła pochodzące z kultur słowiańskich Europ Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej przedstawiają nie tylko specyficzne wartości wraz z ich lokalnym uwarunkowaniem. Stają się również pretekstem do poszukiwania odpowiedzi na pytanie o charakter wyobraźni w słowiańskim uniwersum kulturowym, tym bardziej istotne, że we wspomnianym regionie sam fenomen wyobraźni bywał poddawany represjom i cenzurze. Niniejsza konferencja stanie się próbą przyjrzenia się następującym problemom:
  • przemiany literatur dla dzieci i młodzieży w kulturach słowiańskich
  • recepcja słowiańskich literatur dla dzieci i młodzieży w poszczególnych regionach
  • baśń i baśniowość w literaturach słowiańskich
  • folklor w słowiańskich literaturach dla dzieci
  • wyobraźnia jako narzędzie buntu i oporu w literaturze
  • słowiańskie powieści fantasy
  • utopie i antyutopie w literaturach Europy Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej
  • krainy zmyślone i światy alternatywne w literaturach słowiańskich
  • „ciemna strona wyobraźni” - zło w słowiańskich literaturach dla dzieci i młodzieży, powieści grozy, światy chorych psychicznie i uzależnionych w tekstach kultury
  • wyobraźnia ocenzurowana – literatura dla dzieci, młodzieży i fantastyczna jako przedmiot cenzury, polityczne uwarunkowania słowiańskiej twórczości dla najmłodszych
  • wyobraźnia futurologiczna w literaturach słowiańskich, proza fantastyczno-naukowa
  • postmodernistyczne gry z wyobraźnią w słowiańskich tekstach kultury (literatura, sztuki audiowizualne...)

Słowiańszczyzna wielowyznaniowa w dawnych wiekach - symbiozy, migracje, ekskluzje religijne

V Galicyjskie Spotkania Slawistyczne:
Słowiańszczyzna wielowyznaniowa w dawnych wiekach - symbiozy, migracje, ekskluzje religijne
Nowy Sącz, Miasteczko Galicyjskie, ul. Lwowska 226
26-28 czerwca 2017 r.

Już na etapie wychodzenia Słowiańszczyzny z pogaństwa i związanej z tym konieczności przyjęcia którejś z wielkich religii monoteistycznych, przed średniowiecznymi władcami stanął trudny wybór o charakterze nie tylko religijnym, ale również (a wydaje się, że zwłaszcza) politycznym. O dylemacie tym wspomina latopisarz Nestor, przedstawiając sugestywną legendę o wysłaniu posłów przez kijowskiego księcia Włodzimierza, celem wybadania, która z religii – judaizm, islam czy chrześcijaństwo (greckie lub łacińskie) jest warta przyjęcia. Również żywoty św. św. Kontantyna-Cyryla i Metodego zamieszczają obszerne relacje o wyprawach misyjnych do Arabów i Chazarów, gdzie muzułmanie i Żydzi szukali nowych wyznawców. Zapoczątkowana we wczesnym okresie piśmiennictwa Słowian polemika dotknęła więc zarówno judaizmu, obecnego w basenie Morza Śródziemnego jeszcze od czasów rzymskich, jak też islamu, odbieranego szczególnie wrogo w okresie krucjat i najazdu Turków Osmańskich na Bałkany.  Wyznaniowy spór nie ominął również samego chrześcijaństwa – najpierw obu odłamów powaśnionego na linii Rzym-Konstantynopol Kościoła, a później też niemniej trudnych relacji z protestantyzmem. Rozpoczynające symbolicznie Reformację wystąpienie Marcina Lutra sprzed równo pięciuset lat, szybko odbiło się echem wśród Słowian zarówno łacińskiej jak i greckiej obediencji. W nowym wymiarze wróciła kontrowersja, budowano nowe przedmurza, bastiony i okopy, wzywano do dialogu, zgody czy unii, ale obrzucano się też kalumniami i wzywano do brutalnego rozprawienia się z przeciwnikiem. Przez dziesięciolecia i wieki, niezależnie od dynamiki prowadzonych kampanii wojennych, negocjowanych rozejmów i zawieranych pokojów, trwał proces religijno-kulturowej konfrontacji czy konkurencji, ale też niewątpliwie interferencji i symbiozy, będących rezultatem zarówno narzuconych decyzji politycznych, jak i zwykłej życiowej pragmatyki wyznawców wielu obecnych na obszarze zamieszkałym przez Słowian religii. 
Tym zjawiskom cywilizacyjnych kontaktów chrześcijaństwa z innymi religiami/wyznaniami na obszarze dawnej Słowiańszczyzny (do końca XVIII w.) chcielibyśmy poświęcić temat niniejszej konferencji. Adresujemy zaproszenie do grona naukowców różnych dyscyplin, zajmujących się badaniem kultury Słowian w okresie przednowożytnym, odnajdujących dowody wpływu chrześcijańskiej myśli teologiczno-filozoficznej, praktyki obrzędowej oraz zwyczajów Słowian.   
Podobnie jak w latach poprzednich Organizatorzy nie przewidują publikacji wygłoszonych w czasie spotkania referatów w oddzielnym tomie pokonferencyjnym. Możliwy będzie jednak druk części materiałów w kolejnym numerze „Krakowsko-Wileńskich Studiów Slawistycznych”, jeśli wystąpienia będą wpisywały się wyraźnie w temat przewodni konferencji oraz charakter studiów publikowanych dotychczas w serii. Ponieważ seria z założenia poświęcona jest „starożytnościom słowiańskim”, prosimy przy formułowaniu tematów wziąć to pod uwagę. Tematyka artykułu nie powinna przekraczać granicy czasowej końca XVIII wieku. W przypadku omówień recepcji określonych zjawisk w nowszej kulturze należy także trzymać się ram chronologicznych. Mile widziane będą artykuły, które posiadają czytelny związek z cerkiewnosłowiańską tradycją piśmienniczą dawnego państwa polsko-litewskiego lub wpisują się w szeroko rozumianą problematykę badań nad cerkiewną (prawosławną i unicką) kulturą materialną i duchową, wraz z jej rozmaitymi powiązaniami z kulturą innych narodów i wyznań zamieszkujących obszar dawnej Rzeczypospolitej, czy też bezpośrednio z nią graniczących.

Słowiańskie przyjemności 2: przekraczanie granic

Słowiańskie przyjemności 2: przekraczanie granic
Kraków, 27-29.10.2016 r.
  
Konferencja nawiązuje do ubiegłorocznego spotkania pod hasłem „Małe przyjemności: katalog słowiański". Organizacja tegorocznej edycji jest odpowiedzią na duże zainteresowanie i wyrażoną przez uczestników wolę kontynuowania spotkań (nie w planowanym uprzednio trybie biennale, ale w cyklu rocznym) w zaproponowanej formule interdyscyplinarnej, stanowiącej alternatywę dla tradycyjnego w środowisku slawistycznym podziału na literaturoznawstwo, językoznawstwo, kulturologię, historię itd. 
O ile poprzednia konferencja, stanowiąc rodzaj rekonesansu, dała wgląd w zasięg i możliwości badań felicytologicznych na znacznym obszarze Słowiańszczyzny, w tegorocznej organizatorzy postanowili zawęzić nieco tematykę, nie rezygnując z otwartego charakteru spotkań – tytułowe przekraczanie granic traktować można bowiem jako źródło przyjemności ale i ich kres, jako normę i odstępstwo od normy, jako regułę i wyjątek, jako imperatyw i zakaz itp. 
Oczekiwać należy, że temat konferencji stanie się pretekstem do dyskusji nad istotą i kulturowymi uwarunkowaniami granic i procesu/ stanu przekraczania tychże, poczynając od ujęcia problematyki w kategoriach dosłownych, pokonywania w przestrzeni – np. podróży, emigracji, po inne, sygnowane tą metaforą, zagadnienia z różnych porządków, jak np. zbrodnia, występek, grzech, tabu, kicz, wyczyn, kariera, odmienne stany świadomości, interakcja, interkulturowość, pamięć, transfer, transgresja, transcendencja i in.
Oferta niniejsza adresowana jest zasadniczo do slawistów, ale z zadowoleniem powitamy badaczy, którzy relacje słowiańsko-niesłowiańskie badają z innej (niesłowiańskiej) perspektywy, jak i interesujące propozycje metodologiczne (ogólnoteoretyczne). 
 
Konferencję chcemy dedykować naszemu mistrzowi i koledze, profesorowi Julianowi Kornhauserowi w siedemdziesiąte urodziny.

Ośrodki kultury dawnej Słowiańszczyzny i ich znaczenie dziejowe

IV Galicyjskie Spotkania Slawistyczne:
Ośrodki kultury dawnej Słowiańszczyzny i ich znaczenie dziejowe
Nowy Sącz, Miasteczko Galicyjskie, ul. Lwowska 226
27-29 czerwca 2016 r.
 
Osiągnięcia kultury materialnej i duchowej Słowian są nierzadko wypadkową przejawów indywidualnego geniuszu i aktywności jej wybitnych przedstawicieli oraz zbiorowego wysiłku grona kontynuatorów, którzy utrwalili i rozwinęli twórczo nakreślone przez przywódców idee, pomysły i rozwiązania. Zrodzona w ten sposób relacja: mistrz/nauczyciel - uczeń/kontynuatorzy/naśladowcy, jest charakterystyczna dla środowisk intelektualnych i artystycznych, określanych zwykle mianem „szkół", niezależnie od miejsca i czasu ich powstania i działalności. W dziejach Słowiańszczyzny z mechanizmem tym mamy do czynienia praktycznie od samego początku. Skupieni wokół Braci Sołuńskich (zwłaszcza św. Metodego) uczniowie nie tylko ocalili od zniszczenia młodą kulturę piśmienniczą, ale umocnili jej prestiż, nadali indywidualny kształt i wzbogacili znacznie repertuar. Godnym kontynuatorem dzieła Apostołów Słowian stał się św. Klemens z Ochrydu, którego 1100 rocznicę śmierci obchodzimy w tym roku. Nie sposób odmówić zasług na tym polu również jego towarzyszom działającym w bułgarskim Presławiu i Plisce. Model powstawania ośrodków kultury materialnej i duchowej, oparty na wzorcu nauczyciel - uczniowie - szkoła, będzie charakterystyczny nie tylko dla dziejów Słowiańszczyzny, ale w jej historii okaże się niezmiernie widoczny i – co najważniejsze – owocny. W każdej epoce i w każdym kraju znajdziemy ślady jego obecności lub twórczego oddziaływania.
W bieżącym roku proponujemy Państwu poddanie naukowej analizie kwestii obecności w kulturze dawnych Słowian (do końca XVIII w.) centrów piśmienniczych i artystycznych, gdzie myśl intelektualna czy dokonania twórcze inspirowane i kierowane były przez wybitnych mistrzów i nauczycieli, a potem ich uczniów oraz kontynuatorów. Zapraszamy do udziału w konferencji badaczy zajmujących się szeroko rozumianą problematyką historii i kultury Słowian, a także ich oddziaływania na regiony sąsiadujące lub nawet cały nasz kontynent. Oczekujemy wystąpień odnoszących się do zjawisk i wydarzeń, które w sposób gwałtowny albo odwrotnie - niemal niedostrzegalny - przeobrażały europejską kulturę, bo przecież udział w niej Słowian nie podlega dyskusji.
Organizatorzy nie przewidują publikacji wygłoszonych w czasie spotkania referatów w oddzielnym tomie pokonferencyjnym, jednak - jak to miało miejsce w latach poprzednich - możliwy będzie druk części materiałów w kolejnym numerze „Krakowsko-Wileńskich Studiów Slawistycznych". Ponieważ seria z założenia poświęcona jest „starożytnościom słowiańskim", prosimy przy formułowaniu tematów wziąć to pod uwagę. Tematyka artykułu nie powinna przekraczać granicy czasowej końca XVIII wieku. W przypadku omówień recepcji określonych zjawisk w nowszej kulturze należy także trzymać się ram chronologicznych. Mile widziane będą artykuły, które posiadają czytelny związek z cerkiewnosłowiańską tradycją piśmienniczą dawnego państwa polsko-litewskiego lub wpisują się w szeroko rozumianą problematykę badań nad cerkiewną (prawosławną i unicką) kulturą materialną i duchową, wraz z jej rozmaitymi powiązaniami z kulturą innych narodów i wyznań zamieszkujących obszar dawnej Rzeczypospolitej, czy też bezpośrednio z nią graniczących.

Związki polsko-chorwackie na przestrzeni wieków. Historia, kultura, literatura

Związki polsko-chorwackie na przestrzeni wieków. Historia, kultura, literatura
Kraków, 8 i 9 czerwca 2016 roku

Celem sympozjum jest podjęcie poważnej dyskusji, a w ślad za tym – gruntownych badań nad związkami polsko-chorwackimi na przestrzeni wieków. Polskę i Chorwację łączy wiele podobieństw – słowiański rodowód i przynależność do cywilizacji łacińskiej, a także podobne doświadczenie historyczne. 
Zorganizowanie konferencji podejmującej ten temat w Krakowie, na Uniwersytecie Jagiellońskim, ma swoje uzasadnienie. Z Krakowem Chorwaci są związani bardziej niż z jakimkolwiek innym miejscem w Polsce. Na Uniwersytecie Jagiellońskim w XV i XVI wieku studiowali wybitni przedstawiciele chorwackiego humanizmu i renesansu (m.in. V. Pribojević, A. Vrančić), a Kraków był stolicą Królestwa Chorwacji za czasów panowania Władysława Warneńczyka. Epopeja najwybitniejszego pisarza chorwackiego baroku, Ivana Gundulicia „Osman" opiewała polski oręż z bitwy chocimskiej, którą dowodził urodzony w Krakowie Władysław IV Waza. Pod koniec XIX wieku, gdy Zagrzeb uległ zniszczeniu przez trzęsienie ziemi, krakowianie przygotowali album „Kraków Zagrzebiowi", a pieniądze z jego sprzedaży w całości przeznaczyli na odbudowę zdewastowanego miasta. W roku 2011 wydany został reprint albumu. W Krakowie tuż przed pierwszą wojną światową studiował noblista w dziedzinie literatury, z pochodzenia Chorwat z Bośni, Ivo Andrić. 
 
Dyskusje będą się toczyły w trzech bloków tematycznych:
 

  1. związki kulturowe, literackie i dyplomatyczne w dobie renesansu, baroku i oświecenia; 
  2. wiek XIX – kontakty polskich i chorwackich elit, związki kulturowe i literackie; 
  3. wiek XX – związki literackie, kulturalne, polityczne. 

 
Przewidziane są również dwa okrągłe stoły o charakterze warsztatowym. Na pierwszym dojdzie do podsumowania konferencji i określenia kolejnych pól badawczych, w tym możliwości upowszechniania wiedzy na temat wzajemnych relacji poza środowiskiem akademickim. Na drugim dyskutowane będą zagadnienia kontrowersyjne i paralele polityczne, w tym miejsce Polski i Chorwacji w Europie Środkowej.

Symposium Etymologicum. Śladami myśli etymologicznej

Symposium Etymologicum. Śladami myśli etymologicznej
[w stulecie urodzin wybitnego slawisty i etymologa Profesora Franciszka Sławskiego]
Kraków, 25–27 maja 2016 r.
 
Konferencja odbędzie się w stulecie urodzin wybitnego slawisty, etymologa i dialektologa, dziekana Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, wieloletniego dyrektora Instytutu Filologii Słowiańskiej i kierownika zespołu Pracowni Słownika Prasłowiańskiego, członka Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności, członka Bułgarskiej i Austriackiej Akademii Nauk, doktora honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego, autora Słownika Etymologicznego Języka Polskiego - Profesora Franciszka Sławskiego. Międzynarodowe spotkanie slawistów i etymologów będzie okazją do przypomnienia jego sylwetki naukowej.
 
Podstawowym celem konferencji jest dyskusja w międzynarodowym gronie na temat zagadnień dotyczących diachronicznych badań językowych. Spotkanie naukowe dużej grupy specjalistów ma umożliwić wszechstronne przyjrzenie się problemom związanym z historią języków słowiańskich, a szczególnie, ze względu na dorobek naukowy Profesora Franciszka Sławskiego, problemom etymologii słowiańskiej. Oczekujemy zarówno referatów syntetycznych poświęconych zagadnieniom teoretycznym, jak i szczegółowych analiz etymologicznych i historycznojęzykowych. 
Szczególnym celem konferencji jest uczczenie pamięci Profesora Franciszka Sławskiego z okazji setnej rocznicy Jego urodzin. W związku z tym, w sesji plenarnej znajdą się referaty zarówno poświęcone Jego Osobie, jak i podstawowym kierunkom Jego badań.

Małe przyjemności – katalog słowiański

Małe przyjemności – katalog słowiański
Kraków, 22–24.10.2015 r.
 
Temat konferencji jest odpowiedzią na – dające się zaobserwować od pewnego czasu w obrębie slawistyki (i nie tylko) – wzmożone zainteresowanie badaniami interdyscyplinarnymi. Decydując się uczynić przedmiotem zainteresowania sferę kontrowersyjną, niejednoznaczną, niedomkniętą definicyjnie, niedocenianą, pozostającą w cieniu tematów takich jak: hedonizm, szczęście, euforia vs wyrzeczenie, ascetyzm, nieszczęście/ bycie nieszczęśliwym, rozpacz – organizatorzy pragną pozyskać jako uczestników konferencji badaczy łączących zainteresowania językami i literaturami słowiańskimi z semiotyką kultury, antropologią, socjologią, psychologią, filozofią, religioznawstwem itd., licząc nie tylko na integrację środowisk, przegląd i wymianę doświadczeń w zakresie omawianej problematyki, ale i na to, że konferencja zapoczątkuje studia porównawcze w zakresie felicytologii słowiańskiej. 
Ze względu na pionierski poniekąd charakter konferencji organizatorzy mogą jedynie przewidywać, że tematyka wystąpień dotyczyć będzie tak przyjemności cielesnych, jak i duchowych; wymiaru jednostkowego i społecznego przyjemności; obrazu przyjemności w języku/ językach i w tekstach kultury/ kultur; miejsca przyjemności w systemach wartości, w tym prawa, religii, estetyki itd. Interesują nas także dzieła, stanowiące próbę kodyfikacji zjawiska na obszarze Słowiańszczyzny.
Nie mamy nic przeciwko temu, by nasza propozycja była odbierana w kategoriach manifestu jasnej strony mocy/ filozofii życia aktywnego/ szukania pozytywów/ konstruktywnej krytyki obecnego stanu nauki w interesującym nas zakresie/ sprzeciwu wobec gloryfikowania idei postępu i wyścigu (w jakiejkolwiek dziedzinie – stąd mile widziani orędownicy ruchu slow i teorii flow). 
Konferencję traktujemy także jako formę hołdu dla naszych Mistrzów i Nauczycieli – w roku 2015. obchodzimy m.in. 65. rocznicę utworzenia Katedry Filologii Słowiańskiej UJ (późniejszego Instytutu Filologii Słowiańskiej UJ), a więc: slawistyki południowej i zachodniej w dydaktyce uniwersyteckiej UJ; w tym roku przypada też 50. rocznica śmierci Tadeusza Lehra-Spławińskiego, wybitnego uczonego, pierwszego szefa KFS UJ. Konferencję dedykujemy również pamięci zmarłego niedawno prof. Jerzego Ruska, pierwszego polskiego dyplomowanego bułgarysty, który w tym roku obchodziłby 85. urodziny.

Konflikty zbrojne i ideologiczne w dawnym piśmiennictwie Słowian oraz ich echa w nowszej kulturze

III Galicyjskie Spotkania Slawistyczne:
Konflikty zbrojne i ideologiczne w dawnym piśmiennictwie Słowian oraz ich echa w nowszej kulturze
Nowy Sącz, Miasteczko Galicyjskie, ul. Lwowska 226
22-24 czerwca 2015 r.

Wrogość wobec innego człowieka, narodu czy religii, której pochodną są najczęściej konflikty zbrojne i ideologiczne, od zawsze towarzyszą kulturze europejskiej, w tym również kulturze Słowian. Wojny we wszystkich swych odmianach i aspektach – od militarnych i gospodarczych po ideologiczne i religijne –postrzegane są zwykle jako wypadkowa pewnych okoliczności historycznych i czyichś (nierzadko partykularnych) interesów. Dzieje wojen bywają jednak nieprzewidywalne; obliczone na sukces decyzje polityczne, mogą przynieść mniej korzyści, więcej strat. Opisywane przez pryzmat zniszczeń i cierpienia ofiar konflikty te zazwyczaj stają się źródłem krytycznych opinii i surowych ocen. Ale gdy opada wojenny kurz, z ruin wyłania się inny świat – mocno poraniony otwiera możliwości, by budować nową rzeczywistość, opartą na fundamentach ożywczych sojuszy, relacji, wartości, idei, tradycji, estetyki itp.
O konsekwencjach wojny trzeba pamiętać szczególnie dziś, gdy otaczający nas świat do pokojowych już niestety nie należy. Chcielibyśmy zatem zaproponować Państwu poddanie pod dyskusję naukową problematykę konfliktów zbrojnych oraz ideologicznych, jakie miały miejsce na obszarze Słowiańszczyzny w dawnych wiekach (do końca XVIII w.). Do udziału w konferencji zapraszamy badaczy zajmujących się szeroko rozumianą problematyką historii i kultury Słowian, a także ich oddziaływania na dzieje regionów sąsiednich, czy nawet całego kontynentu. Oczekujemy wystąpień odnoszących się do zjawisk i wydarzeń, które w sposób gwałtowny albo przeciwnie - niemal niedostrzegalny - przeobrażały europejską kulturę, w której udział Słowian był niewątpliwy. Naukową refleksją objąć można także recepcję minionych wojen i konfliktów w nowszej kulturze jako wyraz ich historycznej żywotności, swego rodzaju memento dla teraźniejszości.
Organizatorzy nie przewidują publikacji referatów wygłoszonych w czasie spotkania w oddzielnym tomie pokonferencyjnym, jednak – wzorem lat poprzednich – możliwy będzie druk części materiałów w kolejnym numerze „Krakowsko-Wileńskich Studiów Slawistycznych". Ponieważ seria poświęcona jest „starożytnościom słowiańskim", prosimy przy zgłaszaniu tematów wziąć pod uwagę ten priorytet (by treść referatu nie przekraczała ram czasowych końca XVIII w.), a w przypadku omówień recepcji konfliktów w nowszej kulturze ściśle odnosiła się do wspomnianego okresu.
Chętnie widziane będą też wystąpienia nawiązujące do cerkiewnosłowiańskiej tradycji piśmienniczej dawnego państwa polsko-litewskiego lub wpisujące się w szeroko rozumianą problematykę badań nad cerkiewną (prawosławną i unicką) kulturą materialną i duchową w jej rozmaitych relacjach z kulturami innych narodów i wyznań zamieszkujących obszar dawnej Rzeczypospolitej lub bezpośrednio z nią graniczących.
Powyższe ograniczenia wynikają z wymogów formalnych stawianych tekstom publikowanym w „Krakowsko-Wileńskich Studiach Slawistycznych", z troski o zachowanie spójności tematycznej serii wydawniczej oraz jej oddzielnych tomów monograficznych.
Uczestników nowosądeckiego spotkania, którzy zechcą wygłosić referaty wykraczające tematycznie poza wskazane zagadnienia, zachęcamy do publikacji przygotowanych studiów we własnym zakresie.

Słowiańska mozaika kultur wobec historii (nie)tolerancji i waśni religijnych. Świadectwa historyczne i odwołania współczesne

II Galicyjskie Spotkania Slawistyczne:
Słowiańska mozaika kultur wobec historii (nie)tolerancji i waśni religijnych. Świadectwa historyczne i odwołania współczesne
[w 600 rocznicę soboru w Konstancji i uwięzienia Jana Husa]
Nowy Sącz, Miasteczko Galicyjskie, ul. Lwowska 226
16-18 czerwca 2014 r.

Historia chrześcijaństwa w dużym stopniu znaczona jest aktami sporu i konfrontacji. Dotyczy to w sposób oczywisty relacji zarówno z innymi religiami, jak i denominacjami pojawiającymi się na przestrzeni wieków wewnątrz samego Kościoła. W skomplikowanym procesie kształtowania się doktryny chrześcijańskiej (w każdym z jej wariantów), na poziomie obrzędu, jurysdykcji czy zwykłej obyczajowości, ten wewnątrzchrześcijański spór przebiegał – jak się zdaje – z nie mniejszą gwałtownością, aniżeli starcia z ustępującym powoli światem pogańskim czy konkurencyjnym monoteizmem judaizmu i islamu. Konfrontacja aksjomatycznie rozumianej ortodoksji z wszelkim innowierstwem i herezją toczyła się na gruncie apologetyki i polemiki, które prowadzone były z użyciem bogatego arsenału najostrzejszych nawet argumentów. Z perspektywy nadrzędnego interesu Kościoła całkowite usunięcie z pamięci zbiorowej zjawisk, imion, postaci i założeń każdej nieprawomyślnej nauki, powinno być priorytetem. Strategia ta jednak mogłaby okazać się nieskuteczna nie tylko ze względu na skłonność ludzi do konstruowania zbliżonych paradygmatów myślowych, ale też – a może przede wszystkim – z krnąbrnej pokusy ocalania tego, co intrygujące a zabronione. Kościół wybrał zatem pewniejszą drogę konfrontacji, wiodącej przez polemikę i dokładny opis, przez utrwalanie pamięci o herezjach, definiowanych rzecz jasna negatywnie, oraz ich wyraźne napiętnowanie. Wraz z wejściem Słowian w przestrzeń kultury chrześcijańskiej, wszystkie te procesy, zjawiska oraz wydarzenia (ciążącej niekiedy) historii stały się udziałem naszych etnicznych przodków, którzy w pełni integrując się z nowym modelem cywilizacyjnym, sami stali się aktywnymi uczestnikami owego międzyreligijnego i międzykonfesyjnego sporu.  
Poświęcona jubileuszowi rozpoczęcia misji chrystianizacyjnej wśród Słowian ubiegłoroczna konferencja naukowa w Nowym Sączu stała się okazją do refleksji na temat szeroko rozumianej tradycji cyrylometodejskiej w rejonie Karpat i nie tylko. Mając na uwadze szczególny klimat tamtego wydarzenia oraz towarzyszący mu wysoki poziom merytorycznej dyskusji, postanowiliśmy podjąć wysiłek zorganizowania kolejnego spotkania slawistów w Miasteczku Galicyjskim, czyniąc te nowosądeckie konferencje cyklicznymi. Tym razem chcieliśmy zaproponować Państwu temat z dziedziny stosunków religijno-wyznaniowych w literaturze i kulturze Słowian, jaki w sposób naturalny pojawia się w kontekście rocznicy zwołania soboru w Konstancji i dramatycznych wydarzeń towarzyszących uwięzieniu Jana Husa. Wydarzenia te, choć silnie związane z zagadnieniem (nie)tolerancji i waśni religijnych, będą z pewnością inspirującym punktem wyjścia do szerszej refleksji na temat spuścizny rozmaitych zjawisk doktrynalno-kulturowej konfrontacji i związanych z nimi niebezpieczeństw w przeszłości i dziś.

Tradycja i wyzwania. Metodologia badań slawistycznych XX i XXI wieku

Tradycja i wyzwania. Metodologia badań slawistycznych XX i XXI wieku
Kraków, 7–8 kwietnia 2014 r.

W dniach 7–8 kwietnia 2014 r. Instytut Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie organizuje międzynarodową konferencję Tradycja i wyzwania. Metodologia badań slawistycznych XX i XXI wieku.
Konferencja została zaplanowana jako przypomnienie i uhonorowanie dokonań naukowych Slawistów Krakowskich II połowy XX i przełomu XX i XXI wieku, którzy wywarli wyraźny wpływ na stan i osiągnięcia slawistyki polskiej i międzynarodowej. Można tu przywołać plejadę nazwisk; wymienieni zostaną tylko slawiści bezpośrednio związani z uniwersytecką slawistyką krakowską – w dziedzinie językoznawstwa: Franciszek Sławski, Alfred Zaręba, Stanisław Urbańczyk, Marian Radłowski, Józef Reczek, Zdzisław Wagner, Maria Honowska, Teresa Zofia-Orłoś, Kazimierz Polański, Czesław Bartula, natomiast w dziedzinie literatury: Maria Bobrownicka, Zdzisław Niedziela, Włodzimierz Kot.
Poza uhonorowaniem naszych Nauczycieli i Mistrzów, celem konferencji jest przegląd XX-wiecznych dokonań slawistycznych, ich konfrontacja z badaniami współczesnymi i określenie ich wpływu na stan slawistyki współczesnej. Planowana konferencja ma ukazać, jak i do jakiego stopnia zmieniła się w zakresie problematyki i metodologii badań w ciągu minionego stulecia problematyka slawistyczna – czy analizowane współcześnie zagadnienia stanowią kontynuację, reinterpretację czy przeciwieństwo badanych obszarów i rozpatrywanych problemów przez Slawistów Krakowskich. Stanowi również próbę ukazania możliwości i ograniczeń współczesnych dyskursów teoretycznych w badaniach slawistycznych. Jednocześnie ma na celu wymianę doświadczeń i zacieśnienie współpracy między slawistami z różnych ośrodków w kraju i za granicą.
Stąd też proponujemy szerokie spektrum tematyczne z zakresu językoznawstwa i literaturoznawstwa, także na tle kulturowym. W zakresie językoznawstwa problematyka obejmie różne nurty i metodologie badawcze związane z ewolucją języka i teorią rozwoju językowego, łącząc opisy współczesnych tendencji rozwojowych z elementami opisów rozwoju historycznego, połączonego z badaniami historyczno-porównawczymi języków słowiańskich i indoeuropejskich. Natomiast w zakresie literaturoznawstwa proponujemy podjęcie problemów dotyczących tradycji i rozwoju slawistyki literaturoznawczej, a także rozważenie zagadnień związanych z koncepcjami teoretycznymi i metodologicznymi, obecnymi w humanistyce współczesnej, oraz możliwości wykorzystania nowszych ujęć z zakresu antropologii literatury i kulturowych teorii literatury w badaniach tekstów dawniejszych.

In hoc signo vinces: Symbole władzy – władza symboli w przestrzeni kultury Słowian dawniej i dziś

In hoc signo vinces: Symbole władzy – władza symboli w przestrzeni kultury Słowian dawniej i dziś
[w 1700 rocznicę edyktu tolerancyjnego cesarza Konstantyna Wielkiego]
Kraków, 23-25 października 2013 r.

Ogłoszenie edyktu mediolańskiego (313 r.) przez cesarza Konstantyna Wielkiego należy bez wątpienia do tych wydarzeń, których konsekwencje i wymowa są ponadczasowe. Ogromne znaczenia tego aktu wiąże się również z jego niezaprzeczalną emblematycznością, w której kochała się starożytność, a której uroku nie odrzuciła też żadna z późniejszych epok, aż do współczesności włącznie. Bowiem symbol towarzyszył tamtym wydarzeniom nieustannie. Chrześcijańska legenda utrwaliła dobrze w świadomości zbiorowej niezwykle wymowne obrazy, gesty, zachowania... Wystarczy tylko wspomnieć symbol krzyża w wizji Konstantyna maszerującego na Rzym, monogram Chrystusa na tarczach żołnierzy przed bitwą przy moście Mulwijskim, symboliczne przejęcie władzy nad częścią imperium, symboliczne zakończenie prześladowań chrześcijan, a z czasem również pełne znaczenia – zjednoczenie cesarstwa, przeniesienie i erekcja stolicy (Nowego Rzymu), budowa imponujących chrześcijańskich świątyń, klasztorów, pałaców etc. Sam Konstantyn – pierwszy chrześcijański cesarz – staje się obrazem i wzorcem władcy, modelowe stanie się też samo Imperium Romanum, gdzie znaki i desygnaty starego i nowego świata będą wypełniać szczelnie przestrzeń sacrum i profanum.
Wydarzenie sprzed 1700. lat legły u podstaw chrześcijańskiej ery w kulturze europejskiej, których uświadomione i nieuświadomione oddziaływanie towarzyszy nam też współcześnie. Do wypracowanych przez epokę konstantyńską symboli sięgną na przestrzeni wieków władcy ciał i dusz, reformatorzy i rewolucjoniści, apologeci religii i zaciekli jej przeciwnicy, poeci, pisarze, myśliciele, ludzie sztuki. Znajdujący się w centrum tej przestrzeni kultury europejskiej świat Słowian, mimo że z pewnym opóźnieniem doń włączony, również nie uniknął wszechobecnego oddziaływania symboliki władzy i państwa zarówno w jej chrześcijańskim, jak i antycznym wydaniu.
Pragniemy zaprosić badaczy różnych specjalności zajmujących się szeroko rozumianą slawistyką: literaturoznawców, językoznawców, kulturoznawców, etnologów, historyków, historyków sztuki etc. do refleksji nad zagadnieniem obecności symboli władzy i dominacji oraz ich derywatów w ideologii, religii, filozofii, literaturze, kulturze, duchowości, życiu codziennym i świątecznym Słowian.

Cyrylometodejski komponent kultury chrześcijańskiej Słowian w regionie karpackim. Historia, tradycje, odwołania.

I Galicyjskie Spotkania Slawistyczne:
Cyrylometodejski komponent kultury chrześcijańskiej Słowian w regionie karpackim.
Historia, tradycje, odwołania
[z okazji roku UNESCO św.św. Konstantyna-Cyryla i Metodego w 1150 rocznicę rozpoczęcia misji Apostołów Słowian na Morawach]
Nowy Sącz, Miasteczko Galicyjskie, ul. Lwowska 226
24-25 czerwca 2013 r.

Gdy 1150 lat temu rozpoczynała się misja chrystianizacyjna dwóch greckich mnichów wśród Słowian, nikt nie przypuszczał, jak wielkie znaczenie w przyszłości będą mieć jej skutki. Bowiem w historii naszego kontynentu nie raz miały miejsce zdarzenia z pozoru nieistotne, które dopiero w dłuższej perspektywie okazywały się doniosłe, zmieniały oblicze państw i narodów, i kierowały ich historię na zupełnie nowe tory. Wierni słowom Chrystusa: „Nie wyście mnie wybrali, ale Ja was wybrałem i przeznaczyłem was na to, abyście szli i owoc przynosili, i by owoc wasz trwał..." (J 15,16) – Bracia Sołuńscy wypełnili to misyjne przykazanie najlepiej jak potrafili, a odchodząc do Pana bez lęku i z ufnością mogli rzec za starcem Symeonem: „Teraz, o Władco, pozwól odejść słudze Twemu w pokoju..." (Łk 2,29). Rozumieli to dobrze uczniowie i towarzysze świętych Braci, dostrzegali wielcy tego świata, a wreszcie – paradoksalnie – doskonale pojmowali też aktualni i przyszli wrogowie Kościoła słowiańskiego metodycznie i nieustępliwie zwalczając słowiański język w liturgii, rugując wszelkie ślady liturgicznej i obrzędowej odmienności, ze strachu zapewne przed doniosłością ich dzieła... Ale ono zostało i owocuje do dziś.
Jednym z fenomenów epokowego dzieła św.św. Cyryla i Metodego, świadczącym o jego uniwersalnym i ponadczasowym charakterze jest fakt, że wszystkie kultury Słowian (a także Grecy, Rumuni czy Węgrzy) chcą siebie widzieć tego dzieła, choćby i częściowymi uczestnikami oraz depozytariuszami. Fakty celowego negowania lub umniejszania roli Cyryla i Metodego w procesie chrystianizacji ziem słowiańskich w zasadzie należą do wyjątkowo rzadkich i zwykle motywowane są doraźnymi celami politycznymi lub wyraźnie obciążoną ideologicznie wizją historii. Ale i w tych przypadkach mamy do czynienia raczej z odmienną interpretacją/nadinterpretacją owoców pracy misyjnej Apostołów Słowian, aniżeli z całkowitym ich zaprzeczeniem. Na przeciwnym biegunie leżą natomiast – znane nam wszystkim – działania na rzecz celowej mitologizacji i ubarwiania dziejów ich działalności.
Również i my – Słowianie mieszkający na terenach objętych niegdyś ewangelizacyjną misją z Moraw - pragniemy dziś pochylić się ponownie nad zagadnieniem obecności komponentów tradycji cyrylometodejskiej w szeroko rozumianym rejonie karpackim. Chcemy zaprosić do refleksji nad dziedzictwem Misji Morawskiej badaczy różnych dyscyplin naukowych związanych z szeroko rozumianą slawistyką z krajów leżących po obu stronach i wzdłuż Karpat, z nadzieją, że uda się wskazać nieznane dotychczas, pozostające w ukryciu lub nierozpoznane elementy spuścizny misji chrystianizacyjnej świętych Braci Sołuńskich.